T.C.
MUĞLA BAROSU
İNSAN HAKLARI KOMİSYONU
BASIN AÇIKLAMASI
Bugün 10 Aralık. Dünden çok da farklı değil ancak dünü, bugünü, yarını güvenceye alan İnsan Hakları Sözleşmeleri’nin temeli olan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu tarafından 1948 yılında kabul edilişinin tarihi.
Tam 71 yıl’dır İnsan Hakları ihlallerini konuştuğumuz bugün de elbette insan hakları ihlallerinin önlenmesi konusunda tam olarak yol aldık diyemeyiz; ancak gerek biz hukukçular gerekse sivil toplum kuruluşları Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi’nin katkıları ile oluşturulan projelere katkı sağlayarak insan hakları konusunda ülkemizin standartlarının geliştirilmesi ile ilgili oldukça yol aldı. Özellikle Anayasa Mahkemesi, kurulduğundan bu yana ve bireysel başvurunun tanınmasından sonra insan hakları ihlalleri ile ilgili yerel mahkemenin verdiği kararların yeniden gözden geçirilmesi ve hak ihlallerinin ortadan kaldırılması yolunda ilerlemeye devam ediyoruz. Türkiye’de de bugün tıpkı Avrupa’da olduğu gibi Anayasa Avukatlığı kurumu oluşuyor ve İnsan Hakları Aktivistleri azımsanmayacak ölçüde hak ihlallerinin tespiti için çalışıyor.
Bugün Türkiye’de insan hakları ihlalinde ilk sırayı adil yargılama, makul süre, etkili soruşturma hakkı alırken, ikinci olarak mülkiyet hakkı ve sırasıyla özel hayat hakkı, ifade hürriyeti ile işkence ve kötü muamele yasağı alıyor. Hem Anayasa Mahkemesi’nin hem Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ve BM tavsiye kararlarının Adil Yargılanma Hakkı kapsamında tutuklulukta süre, gerekçe gibi unsurlara vurgu yaptığını görmekteyiz. İlk derece mahkemesi kararlarının bu anlamda sınıfta kaldığını ve hak ihlallerinin oluşmaması adına bir dosyanın soruşturulması ya da kovuşturulması sırasında usul boyutu ile yükümlülüklerini yerine getirmediğini görmekteyiz. Anayasa Mahkemesi üyelerinin de zaman zaman toplantılarda dile getirdiği gibi Anayasa Mahkemesi’nin amaçları arasında sayılan hak ihlallerinin oluşmaması adına içtihatların takip edilmesi, ilk derece mahkemesi kararlarında uygulanması ilkesi benimsenerek ilk derece mahkemelerinin Anayasa Mahkemesi, BM sözleşmeleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları doğrultusunda karar vermesi gerekir iken ilk derece mahkemeleri üzülerek ifade etmek isteriz ki aynı konulardan hak ihlallerine devam etmektedir.
Anayasa Mahkemesi 7.11.2019 tarihli Aligül Alkaya ve diğerleri kararında, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen ihlal kararının ve ihlalin sonuçlarının giderilmesi isteminin ilk derece mahkemesi tarafından tam olarak yerine getirilmemesi nedeni ile iki kez adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Dolayısı ile bugün İnsan Hakları ihlallerinin ortadan kaldırılmasında Anayasa Mahkemesi’nin ikincil ancak etkili bir yol olduğu, hukukun gelişimine katkıda bulunduğu, devletin insan haklarının tesisinde pozitif yükümlülüğünün yerine getirilmesi açısından önemli bir rolü olduğu yadsınamaz bir gerçektir.
İnsan Haklarının korunması yolunda Muğla Barosu olarak tüm gelişmeleri, Avrupa İnsan Hakları standartlarında takip ettiğimizi ve uygulamada bu konu ile ilgili insan haklarının bekçiliğini üstlendiğimizi beyan eder, gelecek kuşaklara insan haklarının korunması farkındalığını miras bırakacağımıza and içeriz.
10 Aralık Dünya İnsan Hakları günü kutlu olsun.